Kedi gençlik hastalığı olarak bilinen panlökopeni hastalığı dünya genelinde her yaştan kedide görülebilen ciddi hastalık türlerinden biridir. Hastalığın bulaşıcı olması ve ölümcül sonuçlar doğurması sebebi ile oldukça önemlidir. Tüm kedilerin yaşamını tehdit eden kedi gençlik hastalığına karşı bilinçli olmak onları bu hastalıktan korumak adına önemli olacaktır.
Kedileri gençlik hastalığından koruyabilmek için öncelikle hastalık hakkında yeterli bilgiye sahip olmak gerekir. Aynı zamanda hastalık belirtilerini bilmek hastalığın zamanında teşhis edilebilmesi amacıyla oldukça önemlidir. Düzenli aşılama ve kedilerin hijyen koşullarının sağlanması hastalığın bulaşıcı özelliğine karşı alınacak önlemlerdir. Kedi sahipleri bazı önlemler alarak kedilerini gençlik hastalığına karşı koruyabilmektedirler. Kediler arasında oldukça yaygın görülen gençlik hastalığı hakkında detaylı bilgilendirmeler ve açıklamalar bu yazımızda ele alınmıştır.
Kedi Gençlik Hastalığı (Panlökopeni) Nedir?
Kedilerde gençlik hastalığı bir diğer adıyla kedi panlökopeni virüsü (FPV) olarak bilinen hastalık parvovirüs ailesine ait bir virüsten kaynaklanmaktadır. Kedi hastalıkları arasında en ciddi hastalıklardan biri olan panlökopeni (FPV), her yaştan ve her cinsten kedide görülebilen ölümcül, bulaşıcı ve viral bir hastalık türüdür. Hastalık etkeni, DNA erkeni olan parvovirüs tip 2 ile uyumludur. Hastalık her yaştan kedide görülebildiği gibi sütten yeni kesilmiş yavru kedilerde daha sık görülmektedir. Kedi gençlik hastalığının kuluçka süresi 2 ila 12 gün arasıdır.
Panlökopeni, doğada oldukça yaygındır. Bu sebeple barınaklarda ve bir arada yaşayan aşısız kedilerde daha sık görülür. Kedi gençlik hastalığının nedeni olan parvovirüs oldukça dirençli bir yapıya sahiptir. Bu virüs organik materyallerle korunduğunda oda sıcaklığında birkaç yıl yaşayabiliyor. Aynı zamanda virüsün dezenfektanlara karşı oldukça dayanıklı olduğu biliniyor. Parvovirüs, sodyum hypoklirid içeren maddelere karşı dirençsizdir ve bu maddede yaşayamazlar. Sodyum hypoklirid ise çamaşır suyunda görülür. Bu nedenle çamaşır suyu bir dezenfektan olarak virüsleri yok etmede en etkili yöntemdir.
Aşılama ile görülme sıklığı azalan kedi gençlik hastalığının aşısını olmayan kedi popülasyonlarında hala yaygın bir şekilde görüldüğü biliniyor. Kedilerin toplu olarak yaşadığı alanlarda tehlike daha da büyük boyutlara sahiptir. Kedilerin aşısız olmasına ek ortak yaşam alanlarına sahip olmaları, su ve mama kaplarının, tuvaletlerinin ayrı olmaması bu hastalığın bulaş riskini artırıyor. Kedi pavrovirüsü ile enfekte olan kedilerde beyaz kan hücreleri azalmaya başlar. Bağışıklık sisteminde önemli bir yere sahip olan beyaz kan hücrelerinin azalması, kedileri çeşitli enfeksiyonlara ve hastalıklara açık hale getirir. Bağışıklık sistemi zayıflayan kediler gençlik hastalığından ve diğer hastalıklardan çok daha çabuk etkilenirler. Bu durumlarda kedinin bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi için çeşitli antibiyotikler ve bağışıklık güçlendiricilerinden faydalanılması yararlı olacaktır. Ölümcül sonuçlara sebep olan kedi gençlik hastalığına karşı kedinizin aşılarının tam olmasına ve kedinin herhangi bir hastalık belirtisi göstermesi durumunda veteriner hekim tarafından kontrol edilmesi sağlanmalıdır.
Kedi Gençlik Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Kedilerde gençlik hastalığı belirtileri oldukça çeşitlidir. Kedi gençlik hastalığının ortaya çıkmasına neden olarak en sık görülen belirtiler şunlardır:
- Kusma,
- İshal, kanlı ishal,
- İştahsızlık ve buna bağlı yaşanan kilo kayıpları,
- Nörolojik semptomlar,
- Dehidrasyon,
- Dehidrasyona bağlı deride kuruluk,
- Yüksek ateş,
- Kırmızı kan hücrelerinin azalmasına bağlı anemi,
- Depresyon,
- Saklanma ve çevredeki olaylara kaşı ilgisizlik,
- Kuru, sönük tüyler,
- Nörolojik birtakım semptomlar
olarak sıralanabilir.
Virüs kedinin vücuduna girdikten hemen sonra belirti vermeyebilir. Kedi gençlik virüsü vücuda girdikten 12 gün sonra belirti vermeye başlar. Kedinin bu dönemde davranışlarında ve günlük rutinlerinde değişiklik gözlemlenir. Enfekte kedi mutsuz, iştahsız ve gergindir. Ayaklarını altına toplar bir pozisyonda oturur. Hastanın kürek kemikleri, göğüs kafesinin üzerinde çıkıntılı bir vaziyette gözle görülür haldedir. Hastalık kuluçka döneminin bitmesinin ardından semptomlar göstermeye başlar. 40-41 derecelere kadar çıkan bir ateş, kusma, ishal ve dehidrasyon gibi belirtiler gösteren gençlik hastalığında karın ağrısı durumu da gözlemlenebilmektedir. Hastalık son evreye geldiğinde ise kedinin vücut ısısı düşerek komaya girmesine sebep olur. Hasta kediler klinik belirtiler takip edildiğinde 48 saat içinde 2-6 aylık kedilerde çoğunlukla ölümle sonuçlanır. Bazı hafif vakalarda ise kediler kendiliğinden 1-3 gün içerisinde iyileşebilmektedir.
Gençlik hastalığı her yaştan kedide görülebilse de en çok yavru kedilerde görülmektedir. Yavru kediler, anne karnındayken yahut emerken bu hastalığı kendilerine bulaştırabilirler. Yavru kedilerde gözlemlenen gençlik hastalığında yukarıda sıralanan belirtilere ilaveten gözün retina tabakasında tahribat yaşanır, optik sinirlerde küçülmeler görülür. Yavru bir kedinin gözünde iltihaplı bir akıntı ve gözünün kapanma tehlikesi durumu söz konusuysa bu durumda vakit kaybedilmeden veteriner hekime gidilmelidir. Bazı durumlarda kedi, gençlik hastalığını atlatsa bile gözleri tamamen görmeyebilir.
Gözlerde sararma, burunda iltihaplı yeşil bir akıntının gözlemlenmesi gençlik hastalığının diğer belirtilerindendir. Bu tür durumlar araştırılmalı ve veteriner hekim tarafından muayene edilmelidirler. Gençlik hastalığının belirtileri sık sık başka hastalıklarla da karıştırılabilmektedir. Parazit hastalıkları, zehirlenmeler, iltihaplı ishal, bağırsak iltihabı gibi hastalıklarla karıştırılabilir. Bu sebeple hastalık belirtileri yaşayan kedilerin veteriner hekim tarafından detaylı muayene edilmesi gerekir.
Kedi Gençlik Hastalığının Bulaşma Nedenleri Nelerdir? Nasıl Bulaşır?
Kedi gençlik hastalığı, bulaşma riski fazla olan ve doğada oldukça sık görülen hastalıklardan biridir. Kedilerde gençlik hastalığı temel olarak FPV virüsü kaynaklı gerçekleşmektedir. Bulaşma riskinin fazla olması ve ölümcül sonuçlar doğurması sebebiyle ciddiye alınması gereken bir hastalıktır. Kedi gençlik hastalığının bulaşması çoğunlukla ortamda bulunan enfekte kediler aracılığıyla gerçekleşmektedir. FPV virüsü ile enfekte olan kedilerin dışkısı, idrarı, kanı veya diğer vücut salgılarına başka bir kedinin temas etmesiyle bulaşır. Aynı zamanda kedilerin ortak kullandıkları mama ve su kapları, tuvaletleri, yatakları ve yaşam alanları hastalığın bulaşmasında etkili olan diğer faktörlerdendir. Virüsün en çok ağız yoluyla ve salgılarla bulaştığı bilinmektedir. Ağız ve burun boşluğundan kedinin vücuduna giren virüs, kedinin vücut salgıları veya dışkısıyla çevreye yayılım gösterebilir. Virüs enfeksiyonun ardından kediden kediye veya insandan kediye olmak üzere bulaşma riski taşımaktadır.
Kedi panlökopeni virüsü (FPV), oldukça dayanıklı bir virüstür. Öyle ki farklı ortamlarda ve yüzeylerde birkaç yıl yaşayabilir. Enfekte bir kedi ortamda zaman geçirmişse en temiz koşullarda bile virüs birkaç yıl yaşamaya devam eder. Dezenfektanlara karşı da dirençli olan virüs çamaşır suyuna karşı dirençsizdir. Bu yüzden birden fazla kedinin bulunduğu ortamların temizliği yapılırken çamaşır suyundan faydalanmak doğru olacaktır. Yavru kedilere virüs rahimde ya da anne sütü aracılığı ile bulaşabilmektedir. Yavru kediler bu noktada gençlik hastalının en çok görüldüğü grup olma özelliğine sahiptir. Yavru kedilerin bağışıklık sistemlerinin yeterince gelişmiş olmaması onları hastalıklara karşı savunmasız ve daha açık bir hale getirmektedir. Kedilerin vücuduna giren virüs onların ağız ve gırtlağında bölünerek çoğalır ve bağışıklık sisteminin zayıf veya güçlü olmasına göre hastalığın seyri değişir. Düşük bağışıklık sisteminde hastalığın seyri kötüye gidebilirken bağışıklığı güçlü olan bir kedide hastalık hafif semptomlarla atlatılabilir.
Kedi gençlik hastalığında bilinmesi gereken en önemli husus hastalığın sadece kediden kediye bulaşmamasıdır. Yani virüs dikkat edilmediği takdirde kediden başka bir hayvana da bulaşabilmektedir. Enfekte olan bir kediye dokunan bir kişi ellerini iyice yıkamaz, kedilerle temas ettiği kıyafetlerini değiştirmezse bu virüs kedilere ya da başka hayvanlara da bulaşabilir. Bu sebeple; evde kedi besleyen kişiler ve dışarıda kedilerle temasta bulunan kişilerin dikkatli olması ve ellerini iyi yıkaması ve mutlaka diğer kedilerle temas etmeden kıyafetlerini değiştirmesi gerekmektedir.
Kedi Gençlik Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Kedilerde gençlik hastalığının teşhisi, hastalık belirtilerinin iyi bilinmesinden geçer. Hastalık belirtisi gözlemlenen kediler veteriner hekimler tarafından detaylı muayene edilir. Muayene esnasında kedinin öyküsü dinlenir ve kediye birtakım testler uygulanır. Hastalığın teşhisinde en önemli konu kedinin öyküsüdür. Kedilerin gösterdiği belirtilere ek; son zamanlarda dışarıya çıkıp çıkmaması, başka kedilerle temas edip etmemesi hastalığın teşhis edilebilmesi açısından önemli soruları oluşturur. Kedi sahibinin bu noktada kedisi hakkında detaylı bilgiye sahip olması önemlidir.
Gençlik hastalığı, semptomları itibariyle diğer hastalıklara oldukça benzer semptomlara sahiptir. Bu sebeple veteriner hekim için her bir semptom hastalığın teşhisinde önemli bir yere sahiptir. Özellikle aşısız olan 2-6 yaş arası kedilerde ani gelişen kusma ve ishal bulguları gençlik hastalığının ayırıcı bulgularını gösterir.
Hastalığın teşhis aşamasında ilk önce fiziki muayene yapılır. Daha sonra kan sayımı, idrar tahlili, PCR testleri ve biyokimyaya bakılır daha sonra birtakım laboratuvar testleri gerçekleştirilir. Bu testler hastalık bakımından kesin bir tanı vermeyebilir. Rutin kontrollerde dışkıdan alınan örneklerde hızlı bir şekilde sonuç vererek gençlik hastalığı hakkında bilgi sahibi olmayı sağlayabilir. Kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin kaybının boyutunun hesaplanmasıyla gençlik hastalığının kesin tanısı konulur.
Kedilerde Gençlik Hastalığının Yol Açtığı Tehlikeler
Kedi gençlik hastalığı bulaşıcı ve ölümcül bir viral hastalık olması bakımından oldukça tehlikeli bir hastalıktır. Kedi gençlik hastalığının her şeyden önce ölüme yol açtığı bilinmelidir. Her yaştan kedide görülmekle birlikte bağışıklık sistemi zayıf kedilerde ve yavru kedilerde durum daha da riskli olabilmektedir. Hastalık bazı durumlarda akut olarak gerçekleşebilmekte ve bu durumda 12 saat içinde hastalık ölümle sonuçlanmaktadır. Eğer akut olarak gelişip 24 saat içinde ölüm görülmezse hastalık ateş, kusma, ishal ve iştahsızlık gibi bazı klinik belirtiler ile kendini göstermektedir.
Aynı ortamdaki diğer hayvanlara bulaşma riskinin yüksek olması hastalığın ciddiyet boyutunu artırır. Virüs ile enfekte olan bir kedi hastalığın seyrine bağlı olarak birtakım semptomlar yaşayabilir. Akut yolla gelişen gençlik hastalığında genellikle 12 saat içinde ölüm olayı gerçekleşir. Ölümle sonuçlanmayan vakalarda ise; körlük, hamile kedilerin erken doğum yapması ya da anomaliye sahip yavru doğurması ihtimali görülebilir. Hamile bir kedinin gençlik hastalığına yakalanması durumunda hem bebekte hem de annede bağışıklık hücrelerinde zayıflama görülür. Bu durumda doğum normal yolla gerçekleşemez sezaryen doğum yapılır. Ayrıca kedi gençlik hastalığı kanda pıhtılaşma sorunlarına yol açabileceği gibi kedide psikolojik ciddi bir travma izleri de bırakabilmektedir.
Kedinin panlökopeni virüsü ile enfekte olması durumunda beyaz kan hücreleri azalır. Beyaz kan hücrelerinin azalmasıyla kedinin bağışıklık sistemi iyice zayıflar. Bağışıklık sistemi zayıflayan kediler hastalıklara ve enfeksiyonlara karşı savunmasız hale gelir. Bu durum kediler için oldukça kritik bir durum olup acil öneme sahiptir. Zamanında müdahale edilmeyen durumlarda ise kedinin hayati tehlikesi yüksektir.
Kedi Gençlik Hastasının Tedavisi Mümkün mü? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kedi gençlik hastalığının spesifik bir tedavisi yoktur. Bu sebeple tedavi bağışıklık sistemini güçlendirmeyi ve hastalık semptomlarını kontrol altına alma amaçlı bir tedavi planlaması yürütülür. Kedi gençlik hastalığı teşhisi konulan bir kedinin çok geçmeden tedavi altına alınması gerekir. Kedi gençlik hastalığın tedavisi hastalığın durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Hasta olan kedilerin acil tedavilerinin sağlanması için kliniğe yatırılması gerekir. Hastalığın tedavisinde temel amaç kedinin vücut sıvı seviyesini ve elektrolit dengesini düzenlemektir. Sıvı dengesini korumak için kediye intravenöz sıvı takviyesi yapılır. Ayrıca gençlik hastalığına bağlı gelişebilecek ikincil enfeksiyonlar için bir dizi antibiyotik kullanılır. Bu hastalık bulaşıcı bir niteliğe sahip olmasından dolayı kedi tedavi esnasında izole bir odada tedavi edilir. Veteriner hekimler hastalığın durumuna karşı en uygun tedaviyi sağlayacaklardır.
Kedi gençlik hastalığı tedavisinde destekleyici bakım uygulamaları önemli bir yere sahiptir. Hasta bir kedi tedavisini olup veteriner kliniğinden eve geri döndüğünde tüm belirtileri geçmeden ve veteriner hekim tarafından onayı alınmadan evdeki diğer evcil hayvanlardan uzak tutulmalıdır. Ortak alanların, eşyaların, mama ve su kaplarının ve tuvaletlerin ayrılması burada en önemli husustur. Hasta kedinin izolasyon süreci hastalığın belirtilerinin geçip geçmemesine göre değişiklik gösterir. Kedilerde gençlik hastalığının evde tedavi sürecinin gerçekleştirilme süreci bir bütün olarak değerlendirilmeli ve bu süre zarfında kedi sahibinin dikkatli ve özenli davranması gerekmektedir.
Kedi gençlik hastalığı, bir kedide sadece fiziksel sorunlar yaratmaz. Kedinin fiziksel sorunlara ek psikolojik sorunlar yaşaması da muhtemeldir. Bu sebeple kedilerin tedavi sürecinde psikolojik durumları da göz önünde bulundurulmalıdır. Bu kısımda kedi sahibinin ilgisi ve sevgisi psikolojik destek sağlamak adına büyük bir önem taşıyor. Fakat unutulmamalıdır ki birden çok evcil hayvana sahip bireylerin diğer hayvanlara temas etmeden önce el hijyenlerine dikkat etmesi ve kıyafetlerini mutlaka değiştirmesi gerekmektedir. Uygun ve doğru planlanan bir tedavi ile gençlik hastalığının atlatılması başarılı olabilecektir. Fakat bu noktada tedavi başarısına dair net bir kanı ortaya koymak doğru değildir.
Kedi Gençlik Hastalığı İçin Bir Aşı Var mı?
Kedi gençlik hastalığı tedavi edilmesi zor ve ölümcül hastalıklardan biridir. Hastalığa yönelik spesifik bir tedavinin bulunmayışı ve hastalığın bulaşıcı bir niteliğe sahip olması hastalığın baştan önlenebilmesi adına aşı uygulamalarını öne çıkarmıştır. Kedilerin gençlik hastalığından aşı ile korunması mümkündür. Kedilere yapılan karma aşıların bu hastalığa karşı koruduğu bilinir. Karma aşı; herpesvirüs, kalisivirüs ve kedi gençlik hastalığı gibi hastalıklarda koruma sağlayan temel bir aşıdır. Belirli bir takvimle uygulanan karma aşı kediler için önemli bir aşı olduğundan ihmal edilmemeli ve aşı vaktinde yaptırılmalıdır. Karma aşı, kedilere 6-8 ay arası yaptırılmaya başlanır. Daha sonra aşı, kedi 16 haftalık oluncaya kadar 2-4 haftada bir uygulanır. Kedi bir yaşına girdiğinde ise tekrar dozu yapılır. Daha sonra ise 3 yılda birden daha seyrek olmamak kaydıyla tekrar aşılama gerçekleştirilir. İlk aşılar bitinceye kadar aşı pek etkisini göstermez yani virüse karşı kedi tam bağışıklık kazanamamıştır. Bu sebeple kedinizin başka kedilerle temas halinde olmaması ve dışarıyla temas edip etmemesi önemlidir.
Bazı sebeplerle bağışıklık sistemi zayıflamış kedilere karma aşı yapılmaması gerekmektedir. Bunun en önemli nedeni aşı ile kedinin vücuduna giren virüsün bağışıklık sisteminin zayıflamasından faydalanarak kontrolsüz bir şekilde çoğalıp hastalığa sebep olabilmesi ihtimalinin bulunmasıdır. Kedinin aşı için uygun olup olmadığı veteriner hekim tarafından bir dizi teste tabi tutularak araştırılabilir. Kedilerde bağışıklık sisteminin zayıf olması durumlarında veteriner hekimin önerisi ile immün güçlendirici takviyeler kullanılabilir. Yapılan takviye edici tedavilerin ardından kedilerin bağışlık sistemi düzelmişse aşı uygulamasına başlanabilir.
Kedi Gençlik Hastalığı Nasıl Önlenir ve Kontrol Altına Alınır?
Günümüzde evcil dostlarımızı birçok hastalıktan korumak mümkündür. Kedi gençlik hastalığı da önlenebilir hastalıklardan biridir. Kedi gençlik hastalığı karma aşılar sayesinde önlenebilen hastalıklardandır. Hastalığın önlenmesi ve kontrol altına alınması adına düzenli aşılamanın rolü kuşkusuz yadsınamaz. Düzenli aşılama gençlik hastalığını engellemede en etkili yol olarak karşımıza çıkar. Aşılamaya ek olarak, kediye gösterilecek dikkat ve özen kedinin bu hastalığa yakalanmasını engelleme adına oldukça önemlidir. Gençlik hastalığına yakalanan bir kedinin karantina altına alınıp tedavi edilmesi gerekir. Gençlik hastalığı daha çok aşısız ve toplu halde kedilerde yaygındır. Bu nedenle evcil kedilerin dışarıya çıkması ve diğer kedilerle temas etmesi riskli bir durum oluşturur. Kedilerin günlük davranışlarında bir farklılık yaşandığının hissedilmesi durumunda mutlaka bir veteriner hekime danışılmalıdır.
Gençlik hastalığının kontrol altına alınması adına alınacak birtakım önlemler ve uygun tedavi yöntemleri çok önemlidir. Hastalığın kontrol altına alınması adına kedi iyi izlenmeli ve destekleyici bakım uygulamalarından faydalanılmalıdır. Ayrıca kedinin bağışıklık sistemini güçlendirmek hastalığın kontrol altında tutulması açısından faydalı olabilecek niteliktedir.
Kedilerin yaşam alanlarının hijyenik olması hastalığın bulaşmaması için önemli etkenler arasında yer alır. Hayvan klinikleri ve barınaklar gibi birçok kedinin bulunabileceği ortamların temizliği iyi yapılmalı ve düzenli dezenfektasyon sağlanmalıdır. Virüs diğer dezenfektasyonlara karşı dirençliyken sodyum hipoklorid yani çamaşır suyuna karşı dirençsizdir. Bu yüzden kedilerin yaşadığı ortam temizlenirken sodyum hipoklorid içerikli temizleyiciler kullanılarak dezenfektasyon sağlanmalıdır. Birden fazla evcil hayvanın yaşadığı alanlarda mama ve su kaplarının, tuvaletlerin ayrı olması hastalığı önlemek adına kişisel olarak alınacak önlemler arasındadır.
%20Nedir,%20Nas%C4%B1l%20Tedavi%20Edilir?){kind=link}