Kedilerde Kızgınlık Dönemi ve Çiftleşme Hakkında Tüm Bilgiler!

Birçok kedi sahibini ilgilendiren temel konuların başında kedilerin kızgınlık dönemi ve üreme konusu gelir. Dişi ve erkek kedilerde farklılık gösteren kızgınlık dönemleri yine cinsiyet durumuna bağlı olarak farklı şekillerde kendini gösterir. Bir kedinin kızgınlık dönemini bilmek yavru kedi sahibi olmak isteyen ya da istemeyen birçok kedi sahibi açısından önemli konulardan biridir. Kedisinin üremesini isteyen kedi sahipleri kedilerin çiftleşebilmeleri ve kedinin hamilelik dönemini tahmin edebilmesi açısından faydalı olacaktır. Fakat kedisinin üremesini istemeyen kişiler için kızgınlık dönemleri büyük dikkat ve ilgi gerektirir. Bu dönemlerde gösterilen dikkat hem kedi hem de sizin için oldukça önemlidir. Dişi kedilerin kızgınlık dönemleri davranışlarından anlaşılır. Bu dönemde, kedide dışarıya kaçma ve eş bulma eğilimi görülür. Dışarıya çıkmak, kedi için pek de uygun bir durum olmayabilir.

Kedilerin hamile kalmasını önlemek ve kızgınlık dönemlerinin önüne geçmenin en etkili yolu kediyi kısırlaştırmadan geçer. Fakat bu işlem, kedi sağlığı için işini özenle ve dikkatle yapan veteriner hekimlerce yapılmalıdır. Uygun yapılamayan kısırlaştırma operasyonları ileriki dönemlerde kedinin kızgınlık yaşamasına veya birtakım sağlık sorunları yaşamasına neden olabilmektedir. Bu nedenle, kedi sahipleri kedilerin kızgınlık dönemleri hakkında detaylı bilgi sahibi olmalıdır. Ayrıca, kısırlaştırılmış kedilerin kızgınlık dönemi yaşaması, birtakım sorunlardan kaynaklı olabileceğinden, bu duruma dikkat edilmeli ve kedinin durumu veteriner hekim tarafından değerlendirilmelidir.

Kedilerde Kızgınlık Dönemi Nedir?

Kedilerde kızgınlık dönemi, en basit ifade ile dişi kedilerin çiftleşmeye hazır oldukları dönemi ifade eder. Genellikle ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde belli bir süre devam eden doğurganlık dönemi kızgınlık dönemi olarak adlandırılır. Bu dönem doğal bir süreçtir ve üreme içgüdüsü sonucu ortaya çıkar. Kızgınlık dönemi birkaç gün ya da birkaç hafta sürebilirken; dişi kedilerde ortalama 7 gün sürmektedir. Bu dönemde kediler yoğun bir şekilde hormonal değişimler yaşayabilirler ve alışık olmadığınız davranışlar sergileyebilirler. Kedilerin fiziksel hareketlerine yansıyan bu hormonal değişimler kedilere zor anlar yaşatırken sahipleri de bundan etkilenebilir. Doğru yöntemler ve veteriner yardımıyla kedinin kızgınlık dönemini kolaylıkla atlatması mümkündür.

Bu dönem çoğunlukla dişi kediler üzerinden incelenir ve dişi kedilerde kızgınlık dönemi daha belirgin yaşanır. Erkek ve dişi kediler için kızgınlık dönemi ve yetişkinlik bazı faktörlere bağlı olarak değişim göstermektedir. Genellikle bir kedinin erişkin olması ve kızgınlık dönemine girmesi için ideal kabul edilen dönem 6 ve 12 ay arasıdır. Fakat bu süreler kedinin cinsine göre değişim göstermektedir. Aynı zamanda erkek kediler için ise bir süreden ziyade yılın belirli bir dönemi kızgınlık yaşanmaktadır. Dişi kedilerin birçoğunun 2-3 haftada bir kızgınlık yaşadığı bilinir. Kızgınlık belirtilerini yoğun olarak yaşayan dişi kedilerin hamile kalınması istenmiyorsa kısırlaştırılması faydalı olacaktır.

Dişi kediler kızgınlık dönemlerine girdiğinde doğrudan çiftleşmek isterler. Bu sebeple erkek kedilerin ilgisini çekebilmek adına birtakım dışsal davranışlarda bulunurlar. Dişi kedilerin kızgınlık dönemlerinde olduğu davranışlarından belli olur. Sürekli dik duran bir kuyruk ve kalça, yüksek sesli miyavlamalar, idrar püskürtme yoluyla koku bırakma, eşyalara sürtünme, dışarı çıkma isteğinde artış gibi davranışlar kedinin kızgınlık döneminde olduğunu gösteren davranışlardır. Dişi kediler sergilediği bu davranışlar ile erkek kedilerin ilgisini çekerek çiftleşmeye hazır oldukları mesajını verir.  Erkek kediler ise yetişkin olduklarında ve çiftleşmeye hazır bir dişi kedi bulduklarında her an çiftleşmeye hazır olurlar. Fakat erkek kediler dişi kediler gibi şiddetli kızgınlık belirtileri yaşamaz. Erkek kediler için eylül ve mart ayları arası çiftleşme isteği yoğun olarak yaşanır. Bu aylarda erkek kediler daha agresif ve kavgacı bir havaya bürünebilir ve evden kaçma eğilimleri artar.

Kısırlaştırılmamış dişi kediler yılda birkaç kez kısırlık dönemine girebilir. Kızgınlık dönemi döngüsü kediden kediye değişmekle birlikte 3-4 hafta arasında gerçekleşir. Döngü sıklığını sıcaklık ve gün ışığı süresi gibi etmenler etkiler. Örneğin; kuzey yarım kürede aydınlık süresinin daha uzun olduğu ocak ve ekim ayları arasında döngüye girerken; tropikal ve sıcak bölgelerde yıl boyunca kızgınlık dönemine girebilir.

Kedilerde Kızgınlık Dönemi Ne Sıklıkla Olur?

Kedilerin kızgınlık dönemi bazı faktörlere bağlı olarak değişim gösterir. Sıcaklık, üreme mevsimi, gün ışığı gibi çevresel faktörler kedilerin kızgınlık sürelerini etkileyen faktörlerdendir. Kuzey yarım kürede yaşayan kediler ocak ve ekim ayları arası kızgınlık döngülerine girer. Sıcak ve tropikal ülkelerde yaşayan kediler ise yıl boyunca kızgınlık döngülerini yaşarlar. Ayrıca bazı ev kedileri de yıl boyunca kızgınlık dönemi yaşamaktadır.

Kedilerde kızgınlık dönemi genellikle her kedide farklı sürmektedir. Dişi kedilerde kızgınlık dönemi ortalama 7 gün sürer. Fakat bu süre bazı kediler için kısalabilirken bazı kediler için ise uzayabilir. Hatta bazı dişi kedilerin kızgınlık dönemi 3 haftaya kadar sürebilirken, bazılarının 1 gün bile sürdüğü olmuştur. Kısırlaştırılmamış dişi kediler, kraliçe kediler, pöliöstik hayvanlardır. Bu durum yılda birkaç kez kızgınlık dönemine girdiğini ifade eder. Bu durum, her kedi için farklı olmakla birlikte ortalama olarak 3-4 hafta arası değişim gösterebilmektedir.

Kedilerde Kızgınlık Dönemi Aşamaları

Kedilerde kızgınlık dönemi genellikle ilkbahar ve sonbahar aylarına denk gelse de farklı dönemlerde de gerçekleşebilir. Bir kedinin kızgınlık dönemi başlangıcı kediden kediye değişmekle birlikte en erken 6. ayda başlar. Bazı kedilerde ise 1 yaşa kadar uzayabilir. Birkaç günden 3 haftaya kadar süren kızgınlık dönemi birçok faktörden etkilenir. Gün uzunluğu, sıcaklık, çevredeki diğer kediler süreci etkileyecektir. Birçok faktörden etkilenen bu dönem 4 aşamaya ayrılır:

Proestrus

Kraliçeler (kısırlaştırılmamış dişi kedi), bu dönemde kısırlaştırılmamış erkek kedileri kendilerine çeker. Fakat bu dönemde çiftleşme olmaz. Dişi kedi, erkek kediye çiftleşmek için izin vermez. Kraliçelerin proestrus döneminde dışa dönük bir işaret göstermediği bilinmektedir. Bu dönem ortalama olarak yarım gün ila 3 gün arası sürebilmektedir. Bu aşamada gerçekleşen karakter değişikliklerinden dolayı fark etmek kolaydır. Kraliçeler yani kısırlaştırılmamış dişi kediler kısırlaştırılmamış erkekleri kendine çeker.  Normalden daha yüksek sesle miyavlar ve çok sevgi dolu davranırlar. Bu süre zarfında dışa dönük herhangi bir işaret sunmayan dişi kediler erkek kedileri kendilerine çekse de henüz çiftleşmek için izin vermezler.

Östrus

Östrus dönemi çiftleşmeye hazır hale gelen kedinin kızgınlık dönemi aşamasıdır. Bu dönem, ortalama 7 ila 27 gün arası kediden kediye değişebilen süre aralığına sahiptir. Kraliçeler bu dönemde erkekleri kendine çekebilmek için dışa dönük bazı hareketler sergilerler. Yüksek ve değişik sesler çıkarma, sürtünme, yuvarlanma ve kuyruklarını yukarıya doğru kaldırma (lordoz pozisyonu) hareketleri onların çiftleşmeye hazır hale geldiğinin göstergesi olan hareketlerdir. Dişi kediler bu döneme girdiklerinde iştahları belirli oranda azalır ve daha az yemek yerler.

Östrus döneminde kraliçenin çiftleşmesiyle yumurta üretimini gerçekleştiren organlarda hareketlenmeler yaşanır. Kedilerin bu dönemde hamile kalabilmeleri için en az 4 kez çiftleşmiş olması gereklidir. Kediler kızgınken birden fazla farklı kediyle çiftleşebilir ve bu durumun sonucunda birkaç farklı erkek kediden yavru kedilere hamilelik yaşayabilir.

İlgi Çekme Dönemi

İlgi çekme dönemi kızgınlık dönemleri arasında olan bir ara dönem (interöstrus) olarak bilinir. Bu dönemde dişi kediler henüz çiftleşmemiştir ve hamilelik yaşamazlar. Bu durumun sonucu olarak kraliçeler erkek kedilerin ilgisini çekmeye devam eder. Kraliçeler belirgin bir işaret vermese de erkek kedilerin ilgisini çeker. İlgi çekme dönemi, 3-4 hafta kadar sürer ve bu süreden sonra kedi tekrar kızgınlık dönemine girer. Preöstrüs, östrus ve ilgi çekme dönemleri bir döngüdür ve kedi hamile kalıncaya kadar bu döngü çiftleşme mevsimi süresince devam eder.

Anöstrus

Anöstus dönemi, dişi kedinin çiftleşme döneminde olmadığı dönemdir. Bu dönemde kedi cinsel açıdan sakindir. Dişi kedilerin üreme hormonları geri çekilir ve östrus döngüsü yaşanmaz. Günlerin kısa olduğu kış aylarında kediler anöstrus döneminde bulunurlar ve kendilerini üremeye kapatırlar.

Kedilerde Kızgınlık Dönemi Belirtileri Nelerdir?

Bu dönemde meydana gelen hormonal değişiklikler nedeniyle kediler her zamankinden farklı davranabilir. Bu davranışlar kediden kediye değişmekle birlikte genellikle belirgin değişikliklerdir. Eğer bir kedi sahiplendiyseniz kızgınlık dönemi hakkında bilgi sahibi olmanız önemlidir. Çünkü davranışları ne kadar erken fark edip önlem alırsanız kedinizin bu dönemi en kolay ve hızlı şekilde atlatmasını sağlayabilirsiniz. Kedilerde kızgınlık döneminde gerçekleşen bazı değişiklikler aşağıdaki gibidir;

• Evde beslenen kediler kızgınlık dönemlerinde mobilyaları tırmalamaya başlar veya her zamankinden daha fazla bir tırmalama eğilimine geçer.
• Kediler bu dönemde eşyalara, mobilyalara ya da kişilere sürtünerek ilgi çekmeye çalışırlar.
• Dişi kediler yerde yuvarlanırlar ve sevildikleri zaman sırt bölgelerini havaya kaldırırlar.
• Bazı dişi kedilerde normalden daha sık idrara çıkma davranışı gözlemlenebilir. Erkek kedilerde, evdeki dikey nesnelere, mobilyalara, sehpalara idrar püskürtme davranışı gözlemlenir. Kedilerin çıkardığı bu idrar, karşı cinsin ilgisini çekmeye yardımcı olur.
• Kızgınlık dönemlerinde kedilerin etrafında birden fazla yabancı erkek kedi olur. Bu dönemde bahçede ya da evin çevresinde birçok yabancı erkek kedi görmek mümkündür. Erkek kediler müsait gördükleri yere idrarını yaparak diğer kedilere bir işaret yollarlar. Bu işaretin anlamı ise dişi kedinin kendilerine ait olduğunu belirtmektir.
• Kızgınlık döneminde kediler dışarı çıkmak ve bir eş bulup çiftleşmek isterler. Evde kapalı ortamda beslenen kedileri bu dönemde zapt etmek imkânsızdır. Dışarı çıkmak için fırsat kollayan kedi bir yolunu bulduğunda kendini dışarı atacaktır.
• Kızgınlık döneminde kedi çiftleşme yaşayamaz ise rahatlayamaz ve bu durum davranışlarına yansır. Kedi normalden daha huzursuz ve asabi olur.

Kediler Kızgınlık Dönemine Ne Zaman Girer?

Her canlıda olduğu gibi kedilerde de olgunlaşma süreleri farklıdır. Bazı kediler 6. ayda olgunlaşırken bazılarının olgunlaşması 1 yaşa kadar sürebilir. Kısırlaştırılmamış dişi kediler yani kraliçe kediler ilk kızgınlık döngüsüne ortalama 8. ayda girer. 13 aylıkken kızgınlık dönemine giren kedi cinsleri de vardır. Kızgınlık döngüsüne ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde girildiği düşünüldüğünde; eğer kedilerin erişkinlik dönemi kış aylarına denk gelirse kızgınlık döngüsünün zamanı da değişebilir. Gün ışığından faydalanma süresinin uzadığı ve havaların ısındığı yaz aylarına denk gelirse daha erken yaşlarda kızgınlık döngüsüne girilebilir.

Yaşlı Kediler Kızgınlık Dönemine Girer mi?

Kediler her yaşta kızgınlık dönemine girer. Ancak belli bir yaştan sonra dünyaya getirdikleri yavrularda çeşitli sağlık sorunları görülebilir. Bu nedenle de kedi yetiştiricileri 5 yaşından sonra kedilerin çiftleşmesine izin vermez. Dişi kedi kısırlaştırılmadığı sürece hayatı boyunca kızgınlık dönemine girebilir ve gebe kalabilir. Bu dönemde genç kediler gibi yüksek ses çıkarma, sürtünme, kaçma eğilimi gösterme gibi davranışlar sergileyebilir. Ancak her yaşta doğurganlık oranı aynı değildir. İleri yaşlarda doğum yapan kedilerin yavruları küçük doğabilir, çeşitli sağlık sorunlarına sahip olabilir. Bu nedenle de ileri yaşlardaki kedilerin kısırlaştırılması doğru olacaktır.

Kedi Çiftleşmesi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Kraliçe olarak adlandırılan kısırlaştırılmamış dişi kediler cinsel olgunluğa genel olarak 6-12 aylık süreçte erişir. Bu süre yaşam koşullarına, ırklarına, yaşadıkları bölgenin iklimine, sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Sokak kedileri ise safkan ırklara göre daha erken olgunluğa erişir. Dişi kediler erkek kedilerden her zaman daha önce olgunluğa erişir. Ancak her ikisi de 1 yaşına gelmeden çiftleşecek olgunluğa erişmiş olur. Kızgınlık dönemi dişi kediler için kullanılan bir tabirdir. Erkek kediler cinsel olgunluğa eriştikten sonra her zaman çiftleşmeye hazırdırlar. Ancak dişi kediler sadece kızgınlık döneminin östrus evresinde çiftleşmeye izin verir.

Kedi Çiftleşmesi Kaç Gün Sürer?

Dişi kedilerde kızgınlık dönemi 4 aşamada gerçekleşir. 2. aşama olan östrus evresinde çiftleşme gerçekleşir. Bu aşamada hamile kalmak için dişi kedinin 24 saatte 3-4 kez çiftleşmesi gerekir. Gebelik meydana geldiğinde ise kızgınlık belirtileri yavaş yavaş azalmaya başlar. Birden fazla erkek kediyle çiftleşen dişi kediler babaları farklı olan yavrular dünyaya getirir. Bir doğumda dünyaya gelen yavruların birbirinden farklı olmasının nedeni de dişi kedinin çoklu çiftleşme meydana getirmesidir. Bu nedenle safkan kedi yetiştiricileri kızgınlık döneminde dişi ve erkek olmak üzere iki safkan kediyi birkaç gün boyunca bir arada tutarak dişi kedilerin başka erkek kedilerle çiftleşmesine engel olur. Böylece dişi aynı erkek kediyle gebelik için gerekli olan çiftleşme sayısını gerçekleştirir ve böylece safkan yavrular yetiştirilir.

Kedi Çiftleşmesi Nasıl Olur?

Kedilerde çiftleşme dişi kedinin isteği doğrultusunda gerçekleşir. Dişi kedi her ne kadar kızgınlık döneminde olsa da çiftleşmeye izin vermeyebilir ve eşlerini de kendi seçer. Dişi kedi çiftleşmeye hazır hale geldiğinde erkek kedileri kendine çekmek için bazı sinyaller gönderir. Ona yaklaşan erkek kediler arasından seçimini kendi yapar. Erkek kedi dişi kediye yaklaştığında eğer ters bir tepkiyle karşılaşmazsa çiftleşme talebinin karşılık bulduğunu düşünür.

Çiftleşme döneminde dişi kedi lordoz adı verilen özel bir duruşla çiftleşme çağrısı yapar. Bu duruş çiftleşmenin kolaylaşması açısından önemlidir. Çiftleşme esnasında erkek kedi dişi kedinin boynunu ve başını ısırarak yaralanmalara neden olabilir. Tek bir birleşmede yumurtalar aşağı inmediği için gebelik gerçekleşmez. Bir gün içinde gerçekleşen birkaç çiftleşmenin ardından gebelik meydana gelir. Safkan kedi yetiştiricileri çiftleşmenin başarılı bir şekilde gerçekleşmesi için ve safkan yavruların dünyaya gelmesi için farklı yöntemler denerler. Bu yöntemlerin en yaygın olanı ise kısırlaştırılmış erkek kedilerin yumurtlamanın uyarılması için dişi kedilerle baş başa bırakılmasıdır.

Kedi Çiftleşmesi Nasıl Gerçekleşir?

Kedilerde çiftleşme tamamen dişi kedinin isteğine bağlıdır. Çiftleşme döneminde dişiler eşlerini kendileri seçerler ve eğer o izin vermezse çiftleşmenin gerçekleşmesi mümkün değildir. Dişi kedi çiftleşme döneminde bile olsa doğru partner ona yaklaşmadığı sürece çiftleşmeye izin vermez. Çiftleşmeye hazır hale geldiğinde ise çevreye çeşitli sinyaller gönderir ve ona yaklaşan erkek kedilerden en baskın olanını kabul eder. Eğer erkek kedi dişinin kulağını ve başını yaladığında ters bir tepki ile karşılaşmazsa çiftleşme talebinin karşılık bulduğu anlamına gelir.

Birkaç saat süren bir kur sürecinden sonra erkek kedi dişi kedinin ensesini ısırır ve kontrolü ele geçirir. Bu esnada dişi kedinin ensesine ciddi derecede zarar verebilir. Saniyeler içinde gerçekleşen çiftleşme eyleminden sonra erkek kedi dişi kedi sakinleşene kadar pozisyonunu korur. Yumurtaların aşağı inmesi için tek çiftleşme yetmez. Bu nedenle de dişi kedi birden çok kez birleşmeye izin verebilir. Yumurtalar döllenip gebeliğin gerçekleşmesinin ardından dişi kedi yavaş yavaş kızgınlık döneminden çıkarak sakinleşmeye başlar.

Evcil Kedilerde Kızgınlığı Önlemenin Nedenleri

Kızgınlık dönemine giren sokak kedileri kolaylıkla partner bulabilirken evcil kediler için durum oldukça farklıdır. Eğer evcil bir kediniz varsa ve kızgınlık dönemine girdiyse kısa sürede bir veteriner hekimden yardım alarak bu durumu atlatmasını sağlamalısınız. Aksi halde bazı olumsuz durumlara hazırlıklı olmalısınız.

• Kızgınlık dönemine giren dişi kedilerin hormonları aktif hale gelir ve onu bir eş bulmaya teşvik eder. Eş bulma eğilimindeki dişi kedi eğer sürekli kapalı bir ortamda tutuluyorsa her fırsatta evden kaçmaya çalışacaktır. Bu dönemde kapıları ve pencereleri her zamankinden daha dikkatli kapatmaya özen göstermelisiniz.
• Kediler genel olarak 6. ayda olgunlaşsa da bu yaş çiftleşmek için çok erkendir. Erken dönemlerde hamile kalan dişi kedilerin hem kendi sağlıkları hem de dünyaya getirdiği yavruların sağlığı tehlikeye girebilir. Bu nedenle de genç yaşta kızgınlık dönemine giren kedilerin bu dönemden çıkması sağlanmalıdır.
• Kızgınlık döneminde evden çıkamayan evcil kedilerde normalin dışında olumsuz davranışlar gözlenebilir. Kediniz bu dönemde daha agresif hale gelir. Strese bağlı olarak kilo kaybı, tırmalama, saldırma gibi davranışlar gözlenebilir.
• Sokak kedilerinin fazlalığı herkesçe malum! Evcil kedinizin dünyaya getireceği yavruları sahiplenmeyip sokağa bırakacaksanız kedinizin hamile kalmasını önlemelisiniz. Özellikle de safkan olmayan kedilerin üremesini mümkün olduğu kadar engellemelisiniz.
• Evcil kedilerin her kızgınlık döneminde çiftleştirilmesi mümkün değildir. Kısırlaştırılmayan ve çiftleşmesine izin verilmeyen kedilerde ilerleyen dönemlerde meme tümörü gibi hastalıklar meydana gelebilir. Bu nedenle de evcil kedilerin erken yaşlarda kısırlaştırılması doğru bir tercih olacaktır.

Evcil Kedilerde Kızgınlık Nasıl Önlenir?

Eş bulma konusunda sorun yaşamayan sokak kedileri kızgınlık dönemini daha kolay geçirse de evcil kediler için durum oldukça farklıdır. Her kızgınlık döneminde çiftleştirilmesi mümkün olmayan evcil kedilerin bu durumu atlatabilmesi için çaba sarf etmek gerekir. Evcil kedilerin kızgınlık dönemini kolay atlatmasını sağlamak hatta önlemek için çeşitli yöntemler vardır.

Kısırlaştırmak

Kedilerin hamile kalmasını önlemenin en kesin yolu kısırlaştırmaktır. Mevcut evcil kedinizin dünyaya getirdiği yavruları sahiplenecekseniz ya da yavru bir kedi sahiplendiyseniz ilk kızgınlık dönemine girmeden önce kısırlaştırmanız gerekir. Kısırlaştırılan kedinin dişilik hormonları devreye girmez ve böylece kedi kızgınlık dönemini yaşamaz. Kedilerin ilk kez kızgınlık dönemine hangi ayda girdiği kesin olmadığı için 6. aydan önce kısırlaştırılmalıdır.

Hormon Enjeksiyonları

Kedilerin kızgınlık dönemine girmesini engellemek için tercih edilen yöntemlerden biri de hormon enjeksiyonu yapılmasıdır. Östrus döneminde uygulanan hormon enjeksiyonu sayesinde kedinin kızgınlık dönemi belirtileri ortadan kalkar ve çiftleşmek istemez. Ancak uzun vadede kedinin sağlığını etkileyen bir uygulama olduğu için veteriner hekimler tarafından tavsiye edilmez.

Bu uygulamaları tercih etmezseniz kızgınlık dönemine giren kedinizin rahatlamasını sağlamak için onunla bolca ilgilenmelisiniz. Oyunlar oynayıp yorulmasını sağlamalı ve onu uyumaya teşvik etmelisiniz. Vaktini mama yemeyle, oyunla ve uykuyla geçiren kedinizin kızgınlık dönemi belirtileri hafifleyecektir.

Evcil Kedilerde Kızgınlığı Önlemenin Yararları

Evcil kediler kısırlaştırılmadıysa belirli dönemlerde kızgınlık döngülerine girerler. Evcil kedinizin çiftleşmesini ve üremesini istemiyorsanız bu dönemde alacağınız bazı önlemler işe yarar olacaktır. Kedilerin kızgınlık dönemlerini önlemek için yapılması gerekenler şunlardır:

• Dişi yavru kediler ilk kez kızgınlık dönemine girdiğinde hormonları dişiyi eş bulmaya yöneltir. Eş bulmak isteyen dişi kedi evden kaçmak ister ve bu dönemde acı çekiyormuşçasına ağlar. Evden kaçmaya çalışan yavru kedi için bu dönem hayati bir öneme sahiptir. Kedinin evden kaçması sonucu istenmeyen sonuçlar yaşanabilir. Bu sebeple bu dönemdeki bir kediye kesinlikle dikkat edilmelidir.
• Kedi ilk kızgınlık döneminde evden çıkamazsa huysuzlaşır ve strese girer. Bu durumun sonucunda iştahları kesilen kediler yemek yemez ya da çok az yer. Böylece kedi zamanla zayıflar.
• Kızgınlığı önlenmeyen dişi kediler genç yaşta hamilelik yaşarlar. Kedinin çok genç bir yaşta hamile kalması bazı sağlık sorunları yaşamasına yol açabilir. Hamileliğin de etkisiyle kedi bedensel olarak tam anlamıyla gelişemez. Bedensel gelişimi olumsuz etkilenmesinin yanı sıra kedinin genç yaşta hamile kalması onun ruhsal açıdan da gelişememesine sebep olur. Bunun sonucunda da doğan yavru kediler her anlamda sağlık sorunu yaşayabilirler.
• Kedinin kızgınlığını önlememek onun hamile kalmasına sebep olacaktır. Eğer yavru kedilerin bakımını üstlenmek istemiyorsanız ve kedileri sahiplendiremeyecekseniz bu durum bir dizi soruna yol açacaktır. Yavruları sokağa bırakmak ya da barınaklara bırakmak pek iç acıcı bir sonuç değildir. Bu nedenle kedinin kızgınlık dönemleri önlenmeye çalışılmalıdır.
• Kısırlaştırılmamış ve çiftleştirilmesine izin verilmeyen dişi kediler ilerleyen yaşlarda meme kanseri sorunu yaşayabilirler. Bu nedenle kedinin erken bir yaşta kısırlaştırılması doğru olacaktır.

Kısırlaştırma öncesi ve sonrası kedinizin genel sağlık durumu ile ilgili lütfen veteriner hekimden yardım alınız. Süreci yakinen takip ederek kedinizi bir süre gözlemleyiniz. Olası fiziksel ve davranışsal değişikliklerde kedinizi derhal veteriner hekime götürmeyi unutmayınız.

Erkek Kedilerde Kısırlaştırma İşlemi

Erkek kedileri kısırlaştırma operasyonuna kastasyon adı verilir. Kısırlaştırılmayan erkek kediler 6. aydan itibaren ergenlik dönemine girer ve çiftleşmek ister. Eğer kedinizin çiftleşmesini istemiyorsanız en kesin yöntem kısırlaştırma işlemidir. 6. aydan itibaren ergenlik dönemine girse de kısırlaştırma işlemini gerçekleştirmek için bedensel gelişimini tamamlaması beklenmelidir. Bu da yaklaşık 10 – 15 ay arası dönemdir.

Erkek kedilerin kısırlaştırma operasyonu dişi kedilerin kısırlaştırma operasyonlarından çok daha kolaydır. Kediniz için endişelenebilirsiniz ancak operasyonun herhangi bir risk taşımadığını ve çok kısa sürdüğünü bilmelisiniz. Hatta gelişen teknolojiyle birlikte operasyonlar dikişsiz yapılmaktadır. Operasyon sırasında erkek kedinin yumurtalıkları alınarak kordonları bağlanır ve kedi aynı gün evine gidebilir. Kısırlaştırma işlemiyle birlikte kedinin kızgınlık dönemi çiftleşme isteğini ortadan kaldırmanın yanı sıra birçok hastalığa yakalanma riskinden de kurtulmuş olur.

Dişi Kedilerde Kısırlaştırma İşlemi

Dişi kediler genellikle 6. aydan sonra kızgınlık dönemine girerler ve çeşitli belirtiler göstermeye başlarlar. Normalden daha yüksek sesle miyavlama, evden kaçmaya çalışma, agresif tavırlar sergileme bu durumun en bariz belirtileridir. Bu durumu kolay atlatmasını sağlamak için kediye hormon ilaçları verilse de, bu kesin bir çözüm değildir ve uzun vadede kedinin sağlığına zarar verebilir. Evcil kedi sahiplerinin yapması gereken en doğru şey ilk kızgınlık dönemine girmeden önce kısırlaştırılmasını sağlamaktır.

Kedi kısırlaştırma işlemi bir operasyondur. Operasyon sırasında kedinin karın bölgesinden küçük bir kesik açılır ve yumurtalıkları alınarak kısırlaştırma işlemi gerçekleştirilmiş olur. Operasyon yaklaşık 3 saat sürer. İyileşme süresi ise 1 haftadır. Dişi kedilere erkek kediler gibi kapalı operasyon yapılamadığı için iyileşme süresi daha uzundur. Bu dönemde kedinize ekstra özen göstermeli, onun sessiz sakin bir ortamda dinlenmesini sağlamalısınız.

Kısırlaştırılan Kedi Kızgınlığa Girer mi?

Kısırlaştırma sonrasında kedisinde garip ya da kızgınlığa benzer davranışlar fark eden pek çok kedi ebeveyni “Kısırlaştırılan kedi tekrar kızgınlığa girer mi?” sorusuna yanıt arıyor. Kısırlaştırılan bir kedinin tekrar kızgınlığa girmesi olağan dışı bir durum olsa da çeşitli sebeplere bağlı olarak bu gerçekleşmesi zor durum, gerçek olabiliyor.

Eğer kısırlaştırma operasyonu başarılı geçtiyse, üreme organlarında bir anormallik yoksa kediler kısırlaştırıldıktan sonra kızgınlığa girmez. Ancak veteriner hekim hatalarından ya da vücut anormalliklerinden dolayı kısır kediler tekrar kızgınlığa girebilir.

Kısırlaştırılmış kedi kızgınlığa girer mi sorusu ne yazık ki tek çırpıda yanıtlanabilecek bir soru değildir. Bazı durumlarda kızgınlık belirtisi sanılan kedi davranışları ile alakalıdır. Aşağıda kısırlaştırılmış kedilerde kızgınlık halinin oluşmasına neden olan belirtileri detaylı olarak okuyabilirsiniz.

Kısırlaştırılmış Kedilerde Kızgınlık Belirtilerinin Nedenleri

Kızgınlık dönemine giren dişi kediler miyavlama, saldırgan davranışlar sergileme, evden kaçma gibi belirtiler gösterir. Kısırlaştırma işlemi sonrası ise bu belirtiler tamamen ortandan kalkar. Kısırlaştırma işlemini gerçekleştirmek için en doğru zaman kedinin ilk kızgınlığa girmeden önceki dönemdir. Eğer kediniz kızgınlığa girdiyse bu dönemden tamamen çıkması beklenmelidir. Çünkü kızgınlık döneminde yapılan operasyonlarda aşırı kanama ortaya çıkabilir. Zaten veteriner hekimler de kızgınlık döneminde bu operasyonu yapmayı kabul etmeyecektir. Kısırlaştırma işlemi gerçekleştirilmiş olsa bile bazı kedilerde kızgınlık belirtileri görülebilir. Bunun nedenleri aşağıda belirtilmiştir;

Kalıntı Yumurtalık Sendromu (Ovarian Remnant Sendrom)

Bir kedinin kısırlaştırıldığı halde kızgınlık yaşamasının sebeplerinden biri, kısırlaştırma ameliyatı sonrası kalıntıların kalmasıdır. Temel olarak kısırlaştırma operasyonları 2 şekilde yapılmaktadır. Bu işlemler şunları kapsar; sadece yumurtalıkların alındığı kısırlaştırma ve yumurtalıklara ek rahim bölgesinin de komple alınması olarak ifade edilir. Bu işlemler esnasında alınan parçaların bir kısmının bilerek ya da yanlışlıkla içeride bırakılmasıyla oluşan durum “kalıntı yumurtalık sendromu” olarak bilinir. Böylelikle kedinin içinde kalan yumurtalık parçaları hormon üretmeye devam eder. Hormonların üretilmesiyle kedi kızgınlık dönemine girerek çiftleşmek ister. Eğer kedinin rahmi alınmışsa ve hormon üretimi devam etse dahi bu kedinin hamile kalma ihtimali söz konusu değildir. Çünkü yavru kedinin gelişebileceği bir organ yoktur.

Bazı kedilerde istisnai olarak ana yumurtalığın dışında yedek bir yumurtalık daha bulunur. Böyle bir durumda kısırlaştırma operasyonu yapılıp ana yumurtalık çıkarıldığında yedek yumurtalık devreye girer. Ameliyatta gözle görülmeyen yedek yumurtalık zamanla büyüyerek ana yumurtalık işlevini görür. Bazı durumlarda yumurtalık dokusunun kendiliğinden karna dokunarak, damarlara bağlanıp beslenerek yeni ve küçük bir yumurtalık oluştuğu görülmüştür. Bu yumurtalığın oluşması kısırlaştırma ameliyatından çok uzun bir süre sonra gerçekleşebilir. Bu durum yaygın olarak görülmez. Fakat böyle bir yumurtalığın oluşması sonucu kedide kızgınlık belirtileri gözlemlenir.

Stump Pyometra (Güdük Piyometra)

Bir kısırlaştırma operasyonunda olması gereken rahim ve yumurtalıkların tam anlamıyla düzgün bir şekilde vücuttan çıkartılmasıdır. Fakat bazı durumlarda bu işlemlerin iyi yapılmaması sonucu birtakım sorunlar yaşanabilir. Bu sorunlardan biri de stump pyometra (rahim iltihabı) hastalığıdır. Bir kedinin kısırlaştırıldığında karın bölgesinin içinde ovaryumlarla birlikte ovaryumlara bağlanmış rahim dokusu kalabilir. Kedinin vücudunda kalmış olan rahim dokusu hormon üretimine devam eder. Bu durumu yaşayan kedilerde her bir kedinin hormon salınımı birbirinden farklıdır. Bazı kedilerde hormon salınımı herhangi bir soruna sebep olacak şekilde değilken, bazı kedilerde hormon salınımı stump pyometra (rahim iltihabı) adı verilen bir hastalığa sebebiyet verebilir.

Stump pyometradan kuşkulanıldığında veteriner hekime danışılması gerekir. Veteriner hekim bu konuda tanı koyarsa uygun görmesi halinde kedinin içinde kalan yumurtalık ve rahim parçalarını çıkaracaktır. Fakat bu ameliyat kısırlaştırma ameliyatından çok daha zor ve ciddi komplikasyonları olan bir ameliyattır. Bu nedenle, her hastalıkta olduğu gibi bu hastalıkta da erken tanı ve tedavinin önemi büyüktür.

Böbreküstü Tümörleri

Kısırlaştırılmış kedilerde kızgınlık belirtilerine sebep olan faktörlerden biri böbreküstü tümörlerdir. Böbreküstü tümörleri hormon üreterek kedinin kızgınlık yaşamasına neden olur. Bu tümörlerin vücuttan çıkarılması zordur. Fakat bir kedi düzgün kısırlaştırıldıysa ve kızgınlığı sadece böbreküstü tümörlerinden kaynaklanıyorsa kızgınlık dönemi kedi için hafif seviyede geçer. Aynı zamanda kedinin hamile kalması gibi bir durum söz konusu değildir.

Hormona Maruz Kalma

Hormona maruz kalma, kedilerin insanlar tarafından kullanılan östrojen içeren kremlere maruz kalmasıyla yaşayabilecekleri kızgınlık dönemlerini ifade eder. Bu kremler, insanların ellerinde veya kollarında sürülü haldeyken, kedilerin bu bölgeleri yaladıklarında östrojene maruz kalması sonucu hormonları aktifleşir. Bu sebeple kedi kızgınlık dönemi yaşar.

Kedilerde Kızgınlık Dönemi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Dişi Kedilerde Kızgınlık Dönemi Belirtileri Nelerdir?

Dişi kedilerin kızgınlık dönemleri davranışlarından açıkça belli olur. Kızgınlık döneminde olan bir dişi kedi şu belirtileri gösterir:

• Kedi normalden daha fazla ilgi ister. Bu dönemde eşyaya veya kişilere sürtünme eğilimi artmıştır. Aynı zamanda kendini daha çok sevdirmeye uğraşır.
• Kedi sürtünürken veya sevildiğinde kuyruğunu ve kalça bölgesini yukarı kaldırır.
• Dişi kedi kendine bir eş aradığı için erkek kedilerin ilgisini çekebilmek için yüksek sesle miyavlar.
• Bazı dişi kediler kızgınlık dönemlerinde daha çok idrar yaparlar. Özellikle evin muhtelif kısımlarına idrar yoluyla koku bırakırlar.
• Yerde, halı üzerinde yuvarlanırlar.
• Kendini temizlemenin haricinde organlarını daha fazla yalarlar.
• Dişi kedilerin bu dönemde dışarıya olan ilgisi artar ve evden kaçmak isterler.

Erkek Kedilerde Kızgınlık Dönem Ne Zaman Başlar?

Erkek kediler dişi kedilere göre kızgınlık döneminde daha az belirti gösterir. Erkek kedilerin çiftleşebilmesi için çiftleşmeye hazır bir dişi kedi olması yeterlidir. Ancak eylül ve mart ayları arası erkek kedilerin kızgınlıklarının arttığı dönemlerdir. Bu dönemde erkek kedilerin gösterdiği belirtiler şunlardır:

• Kızgınlık dönemindeki erkek kedilerin davranışları sinirli olmakla birlikte saldırgan ve kavgacı bir hale bürünmüştür.
• Uzun ve değişik miyavlamalar, bazı eşyaların üzerine idrar püskürtme, koku bırakma yine erkek kedilerin kızgınlıkta olduğunu gösteren belirtilerdendir.

Kedilerde Kızgınlık Dönemi Ne Zaman Başlar?

Kedilerde kızgınlık dönemi, kısırlaştırılmamış dişi kediler için 8 ila 13 ay arası ergenlik dönemlerine girdiklerinde gerçekleşir. Bazı kediler için bu süre 7 ay olabilir. Kedilerin ilk kızgınlık döngülerine girmesi mevsimlere veya çevresel faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Kedinin erişkinliği, günlerin kısa olduğu soğuk kış aylarına denk gelirse ilk kızgınlık dönemi çoğunlukla gecikebilir. İlkbahar ve yaz aylarına denk gelmesi durumunda ise erken başlayabilir.

Kızgınlık Dönemine Giren Kedilere Nasıl Davranılmalıdır?

Kızgınlık dönemi kedi sahipleri için en zor dönemlerden biridir. Kızgınlık dönemine giren kedinin davranışlarının değişmesi kedi sahiplerini bir hayli zorlar. Artan miyavlamalar ile birlikte çıkarılan değişik sesler, idrarla bırakılan değişik kokular, evden kaçma eğilimlerinde artış, kedinin agresifleşmesi gibi pek çok kedi davranışı kedi sahiplerini endişelendirir. Bu dönemde hassaslaşan ve yoğun dikkat isteyen kedilere nasıl davranılacağı oldukça önemlidir.

Öncelikle bu dönemde olan kedilerle daha çok ilgilenmeli ve kediye dikkat edilmelidir. Evden kaçma isteği artan kediler fırsat bulup evden kaçtıklarında istenmeyen birçok durumla karşı karşıya kalabilirler. Bu dönemde kediyle daha çok oyun oynamalı, kedinin enerjisini başka bir alana yöneltmeye çalışmalısınız.

Kedinizin hamile kalmasından ve dışarıya kaçmasından endişeleniyorsanız kedinizi kısırlaştırmanız en doğru seçenek olacaktır. Kedinizi kısırlaştırmaya karar verdiyseniz bir veteriner hekime danışmalı ve uygun bir zamana karar verip bu operasyonu gerçekleştirmelisiniz.