Kedilerin yaşı nasıl hesaplanır sorusu birçok kedi sever tarafından merak edilen konuların başında yer alır. Kedilerin yaşlarını birçok etkenden faydalanarak hesaplamak mümkündür. Kedilerin yaşlarını hesaplamak için yapılması gereken en önemli şey kedinin fiziki durumuna bakmak olmalıdır. Kedilerin fiziki durumundan kast edilen onların ağırlığı, boyu, gözleri, dişleri, tüyleri kas ve vücut yapılarıdır. Tüm bunlar iyi analiz edilerek bir kedinin ortalama yaşı tespit edilebilir. Yavru kediler, erişkin kediler ve elbette yaşlı kedilerin fiziki durumlarında ayırt edici birçok farklılıklar bulunur ve bu farklılıklar kedilerin yaşlarının saptanmasında bize yardımcı olur.
Kedilerin Yaşını Öğrenmenin Yolları
Kedinizin yaşını tahmin etmek için yapmanız gereken ilk şey dişlerine bakmak olmalıdır. Çünkü yavru kediler ve erişkin kedilerde diş sayısı birbirinden farklıdır. Yavru kedilerde 26 adet diş bulunurken erişkin kedilerde bu rakam 30’dur. Yavru kediler 6 aylık olduğunda süt dişlerini döker ve yerini kalıcı dişlere bırakırlar. Eğer kedinizin dişleri çok küçük boyutlarda ise bu durum kedinin 6 aydan daha küçük olduğunu gösterir. 1 yaşındaki kedilerin dişleri genellikle daha büyük ve beyaz yapıdadır. 2 yaşındaki kedilerde ise dişlerde yer yer sararmalar gözlemlenmektedir. 5-10 yaş kedilerde ise dişlerde dökülmeler gözlemlenmekle birlikte diş sayıları 30’un altına inmiştir. Kedilerin dişlerine bakılarak yapılan yaş tahminleri genellikle daha kolay olmasıyla bilinir.
Kedi yaşı öğrenmede kullanılan bir diğer yöntem ise kedilerin tüylerine bakarak yaş tahmini yürütmektir. Genç kedilerde tüyler yumuşak ve parlak yapıdadır. Yaşlı kedilerde ise bu durum biraz daha farklılık gösterir. Yaşlı kedilerin tüyleri sık ve sert yapıda olmakla birlikte tüylerde yer yer sararmalar gözlemlenir.
Kedilerin yaşlarını öğrenmede kullanılan diğer yöntemler ise; gözlerine bakarak öğrenme, kas yapılarına bakarak yaşlarını öğrenmedir.
Diş Yapısı
Kedilerin sindirim sisteminin ilk organı olan kedi dişlerinin yapısı epey karışık bir yapıya sahiptir. Kedilerin çene yapılarında irili ufaklı birçok diş bulunması onların diş yapılarının karışık olmasının temel sebeplerinden biridir. Kediler dört adet temel köpek dişi ve bu dişlere yardımcı olan küçük dişlere sahiptirler. Fakat bu noktada bilinmesi gereken en önemli şey kedilerin diş yapısının da yaşları ile doğru orantılı olduğudur. Buna göre kediler ilk doğdukları zaman tıpkı insanlar gibi dişsiz olarak doğmaktadırlar. Ama kedilerin dişlerinin çok daha erken ve hızlı çıkması onların diş yapılarının ayırt edici özelliğini oluşturur.
Yeni doğan kedilerde dişler on beşinci günden sonra çıkmaya başlar ve bu durum iki aya kadar devam eder. Kedilerde ilk çıkan dişler kesicidişler olarak adlandırılan önde yer alan küçük dişler ve köpek dişleridir. Bu dişler aynı zamanda kedilerin en önemli dişlerini oluşturur. Yavru kedilerde ilk dişler yani süt dişler çıktıktan belirli bir süre sonra dökülerek kalıcı dişler çıkar. Yavru kedilerde süt dişler 4-6 ay arası dökülmektedir.
Yetişkin kedilerde toplam otuz diş bulunur. Bu dişler; 12 kesici diş (altta ve üstte altışar adettir), 10 küçük azı diş, 4 azı diş ve 4 köpek dişten oluşur. Ağızlarında 30 adet diş bulunan kedilerin dişleri et yemek için tasarlanmış olup keskin ve güçlü bir yapıya sahip olmalarıyla bilinir. Bu dişler sadece beslenmelerine yardımcı olmakla kalmayıp aynı zamanda kedilerin tüylerini temizlemesinde de en büyük yardımcıları olmuştur. Kedilerin dişleri ile ilgili bilinmesi gereken diğer noktalar ise dişlerinin kökten çürüyebileceği ve diş ağrıları gibi sorunları olabileceğidir.
Yaşlı kedilerde dişlerde dökülmeler gözlemlenir ve bu sebeple diş sayıları azalır. Diş sayıları azalmakla birlikte dişlerde sararmalar ve lekelenmeler gözlemlenmektedir.
Cinsel Olgunluğu
Kedilerin cinsel olgunluğa erişme süresinin erkek ve dişi kedilere göre farklılık gösterdiği bilinir. Genel olarak dişi kedilerde cinsel olgunluk yaşı 10-12 ay arası olurken, erkek kedilerde bu süre 9-10 ay arasında gerçekleşmektedir. Fakat cinsel olgunluk süresinin cinsiyet dışında farklı faktörlere göre de değişim gösterdiği bilinmektedir. Bu faktörler; kedinin ırkı, kilosu, beslenmesi ve mevsimler değişiklikler gibi faktörlerdir. Ortalama bir kedinin cinsel olgunluğa erişim süresinin 2-6 ay arası değiştiği bilinmektedir. Kedilerin cinsel olgunluğa erişip erişmediği kedinin sergilediği davranışlarından anlaşılır. Dişi kedilerin miyavlamaları değişir, sürekli kendini sevdirmeye çalışır, her yere sürtünür, mırlar, idrar yapmaları sıklaşır ve bu dönemde tuvaletleri dışında yerlere de idrar yapabilirler. Bu tip davranışlar genellikle dişi kedilerin cinsel olgunluğa eriştiklerinin göstergesidir. Dişi kediler cinsel aktivitelerini ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde gidermektedirler. Bu aktiviteler 7-10 gün arası sürebilir.
Erkek kedilerde cinsel olgunluk davranışlarından en belirgini evin bazı yerlerine ayakta olacak şekilde kuyruklarını kaldırarak idrar bırakma davranışıdır. Kolay kolay temizlenemeyen ve keskin bir kokuya sahip olan bu idrarın bir anlamı vardır. Erkek kedilerin bırakmış oldukları idrar kendi bölgesini işaretleme ve orada olduğunu belirtme anlamına gelmektedir. Erkek kediler idrar bırakma dışında uzun ve gırtlaktan miyavlayarak da cinsel olgunluğa eriştiklerini gösterir. Erkek kediler dişi kedilerden farklı olarak yılın her dönemi cinsel aktivasyona hazırdırlar. Onlar için cinsel istek gösteren bir kedi yeterli olacaktır.
Kürk Yapısı
Dünyada birçok farklı kedi türü vardır ve her kedi türü farklı kürk yapısına sahiptir. Bazı kediler gür ve uzun bir kürke sahipken bazı kedilerin kürkleri daha kısa olmaktadır. Tamamen tüysüz olarak da doğan kediler mevcuttur. Bunlara verilecek en bilindik örnek ise Sfenks kedileridir.
Kürklerin uzunluğu, kısalığı, rengi, şekli ve deseni kedilerin kürk yapısını oluşturur. Kedilerin kürk yapısında renk belirlemede etkili olan temel faktör melanin pigmentidir. Melanin pigmenti büyük oranda kedinin atalarından gelen genetik özelliklere bağlı olarak oluşmaktadır. Kedilerde iki tip melanin pigmenti bulunmaktadır. Bunlardan ilki; kedilerin koyu renkli (siyah, kahverengi) bir kürke sahip olmasını sağlayan ‘’eumelanin’’ adı verilen pigmentasyon çeşididir. Bir diğeri ise açık renk (kırmızı, sarı ve turuncu kombinasyonları) veren ‘’feomelanin’’ pigmentasyonudur.
Kedilerin kürklerinde beyaz renk olması ya da kedilerin tamamen beyaz olması pigment eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Kedilerin beyaz kürke sahip olmasının üç farklı yolu bulunur. Bunlar; albino kediler, baskın beyaz gene sahip olan kediler ve lekelenme geninden kaynaklı olan ve büyük beyaz lekelerin birleşmesi ile oluşan beyaz kürkten oluşmaktadır.
Kedilerin kürklerinde yer alan renkler bazı durumlarda cinsiyet belirlemede bile etkilidir. Buna göre dişi kediler çoğunlukla üç farklı renge sahiptirler. Fakat nadir görülse bile üç renge sahip erkek kediler de bulunabilir.
Göz Yapısı
Kedilerin göz yapısı anatomik olarak göz küresi ve bu küreyi kuşatan kemikli bir boşluk ve yörüngeden (orbit) oluşmaktadır. Kedilerin göz yörüngesi birkaç kemikten oluşur ve bu yörüngede aynı zamanda birçok kas, kan damarı, gözyaşı kanalı da bulunur. Gözün en dışında yer alan beyaz kısım ‘’sklera’’olarak adlandırılır. Dış katmanında ince bir zara sahip olan sklera aynı zamanda sert bir yapıya sahiptir.
Kedilerin gözlerinin iç kısmında bulunan ve ışığın içeriye girmesini sağlayan kornea şeffaf bir yapıya sahip olmasıyla bilinir. Işığın retinada odaklanmasını sağlayan kornea aynı zamanda gözün korunmasını sağlar.
Kedilerin göz yapısında bulunan ve renkli olan kısma iris adı verilmektedir. İrisi daire biçiminde ve renkli olarak görebiliriz. İrisin görevi ise; büyüyüp küçülerek retinaya giren ışığın kontrolünü sağlamaktır. İrisin arkasında göz içi mercekleri yer alır. Bu mercekler şeffaftır ve temel görevleri ışığın retinada toplanmasını sağlamaktır.
Kedilerin göz yapısında önemli yere sahip olan bir diğer yapı göz bebeğidir. Gözün orta bölgesinde yer alan göz bebekleri dikey yapıda olup siyah renge sahiptir. Kedilerde göz bebeklerinin en önemli işlevi ışığın az olduğu alanlarda büyümesini sağlayarak daha fazla görüş sağlamaktır.
Kedilerin İnsan Yılına Göre Yaşı
Kedi dostlarımızın yaşlarının insan yılına göre yaşının belirlenmesi birçok insan tarafından merak edilen konulardan biridir. Kedilerin insan yaşına göre yaşlarının hesaplanması için birçok farklı yöntem kullanılsa da bunu öğrenmenin net bir yolu tam olarak bulunmamaktadır. Fakat bazı uzmanlara göre bunu yapmanın birçok farklı formülü ortaya atılmıştır. Her ne kadar kedi yaşı ile insan yaşını karşılaştırmak çok fazla doğru sonuçlar vermese de kedinizin insan yaşının bilinmesi birçok olumlu sonuç verebilmektedir. Kedinizin insan yaşını bilmek onunla nasıl ilgilenmeniz ve nasıl bir iletişim kurmanız gerektiği konusunda yol gösterici nitelikte olacaktır.
Kedilerin insan yaşı cinsinden yaşları 3 aylık bir kedi için 5, 6 aylık bir kedi için 10 ve 1 yaşındaki kedi için 15 yaştır. 15 yaşındaki bir kedi insan yaşına göre 75 yaşın üzerinde kabul edilir bu durumda tıpkı bir insan gibi yaşlı olduğunu, daha az hareket ettiğini ve hasta olmaya daha açık olduğunu gösterir. Kedilerin insan yaşını bilmek kedinizle ne şekilde ilgileneceğinizi kestirmek adına fayda sağlayamaya yardımcı olacaktır. Aynı zamanda kedinizin insan yaşını bilmek kedinizle aranızdaki empati bağını artırmaya yardımcı olacaktır.
Kedilerin Yaşı, İnsan Yaşına Göre Nasıl Hesaplanır?
Kedi besleyen birçok kişi tarafından merak edilen soruların başında bir kedinin yaşının insan yaşında kaça denk geldiğidir. Kedilerin yaşının, insan yaşı cinsinden hesaplamanın tam ve kesin bir formülü bulunmaz. Fakat kedilerin insan yaşına göre yaş hesaplaması yapılırken kullanılan bir yöntem bulunur. Kedilerin insan yaşı hesaplaması yapılırken 2 yaş baz alınır. Bunun en önemli sebebi 2 yaşın baz kedilerin ilk iki yaşa kadar çok hızlı büyüyüp, 2 yaştan sonra büyümelerinin yavaşlamış olmasıdır. Bu sebeple 2 yaştan sonra insan yaşına 4 eklemek daha sağlıklı bir insan yaşı hesaplamaya yardımcı olacaktır. 1 yaşındaki bir kedi yaklaşık 15 insan yaşına denk kabul edilir. 2 yaşındaki bir kedinin ise yaşının 24 insan yaşına tekabül ettiği düşünülür. 2 yaştan sonra gelen her yaş için insan yaşına dört yaş ekleme yapılır. Şöyle ki;
2 yaşındaki bir kedi 24 insan yaşında ise,
- 3 yaşındaki kedi 28,
- 4 yaşındaki kedi 32,
- 5 yaşında kedi 36 insan yaşındadır.
Kedilerin Yaşı Dönemi
Kediler bebekliklerinden itibaren çok hızlı bir şekilde büyüyüp gelişirler. Kedilerde de tıpkı insanlarda olduğu gibi bebeklik, yetişkinlik ve yaşlılık dönemleri vardır. Kedilerin yaş dönemlerini bilmek onların hangi evrede olduklarını ve nasıl beslenmeleri gerektiği konularında bilgi sahibi olmak açısından oldukça önemlidir.
0-6 Ay Arası: Yavru Kedi
0-6 aylık kediler yavru kedi olarak adlandırılır. Kediler bu dönemde büyüme ve öğrenme evresindedirler. Yavru kediler 3. aydan itibaren büyümeye başlar, güçlü kas, kemik dokuları ve sosyal becerileri gelişir. Bu yaş aralığı yavru kedilerin beslenmeleri adına oldukça önemlidir. Büyüme evresinde olmaları ve enerji ihtiyacı fazla olmalarından dolayı sağlıklı ve dengeli beslenmeleri gerekmektir. Yavru kedilerin süt dişleri olmasından dolayı yemesi kolay olan bir mama tercih etmek bu noktada önemli bir yere sahiptir.
Yavru kediler ilk 1 aylık döneme kadar ihtiyaç duydukları tüm besinleri anne sütünden alır. Fakat anne sütünün yetersiz olması gibi durumlarda veteriner hekim önerisi doğrultusunda özel süt tozu gibi takviye edici besinler verilebilir.
Yavru kediler 4 aylıktan sonra katı mama yemeye başlayabilirler. Katı mama yemeye başlayınca yavru kedinizi yavaş yavaş sütten bırakabilirsiniz. 0-6 ay arası yavru kediler günde 16 saat kadar uyusalar bile oldukça enerjik ve hareketlidirler. Bu dönemde besinsiz ve susuz kalmamaları çok önemli olduğu için bu hususlara dikkat edilmesi önemlidir.
6 Ay – 3 Yaş Arası: Yetişkinliğe Geçiş
Yavru kedilerin yetişkinliğe geçiş dönemi 6 aydan sonra başlayıp 3. yaşta tamamlanmaktadır. Yetişkinliğe geçiş döneminde kedilerde birtakım fiziki ve sosyal değişimler gözlemlenir. Kedilerin en aktif olduğu dönem yetişkinliğe geçiş dönemidir. Oldukça enerjik olan yetişkin kediler oyun oynamayı sever ve sürekli ilgi isterler. Öğrenmeye ve oynamaya istekli olan bu kediler bazı sosyal beceriler edinmiştir.
Yavru kedilerde yetişkinliğe geçişte diş kaşınmaları gerçekleşir ve bu kısımda süt dişler dökülmeye başlar. Dökülen süt dişlerin yerlerini kalıcı dişler alır. Kedilerde yetişkinliğe geçiş dönemlerinde beslenme ihtiyaçları farklılaşır. Bu dönemde kediniz için yetişkin mamaları tercih edilmelidir.
Kediler 1 yaşına eriştiğinde erişkin bir kedi boyutuna ulaşır. 1 yaşına giren kedilerde kedinizin tercihleri ve alışkanlıkları belirginlik kazanmaya başlamaktadır. Tüyleri parlaklaşır ve yumuşar. Diş gelişimini tamamlamış olan kedilerin dişleri daha büyük ve daha beyaz haldedir.
Bir yaşındaki bir kedi insan yaşına göre 15 yaşına denkken, 2 yaşındaki bir kedinin yaşı 24 insan yaşına tekabül etmektedir. Bu nedenle kedi davranışları da bu yaşta bir insanın davranışlarına benzetebiliriz.
3-6 Yaş Arası: Prime Dönemi
3-6 yaş arası kediler yetişkin kedi kategorisine girer. Bu dönemde kedilerin fiziki özellikleri belirlidir. Erişkin bir kedi boyutunda olup tüyleri parlak ve yumuşak yapıdadır. Dişlerinde yer yer sararmalar gözlemlense de herhangi bir diş problemi yaşamazlar. Prime dönemindeki kedilerin düzenli veteriner kontrolüne gitmesi ve aşılarının düzenli olarak yapılması önemlidir. Her ne kadar sağlıklı bir dönem olsa da düzenli sağlık kontrollerinin yapılması kedinin ilerleyen yaşlarda daha az sorunla karşılaşmamasına yardımcı olacaktır. Prime dönemindeki kediler her yönden aktiftirler. Enerjileri üst seviyededir ve her zaman oyuncudurlar. Prime dönemindeki kediler sevilmek ve sizinle oyunlar oynamak isterler. Bu dönemde kedinizin beslenmesiyle ilgilenmek kadar onların üstüne düşmeli ve onlarla oyunlar oynamalısınız.
7-10 Yaş Arası: Olgunluk Dönemi
7-10 yaş arası kediler genel olarak yaşlı kedi olarak kabul edilseler de durum tam tersidir. Toplum tarafından her ne kadar yaşlı olarak nitelendirilseler de yaşlı kedi kategorisinde yer almazlar. Bu yaş arası kediler aslında olgunluk dönemi yaşayan kedilerdir. Bu dönemde kediler için doğru beslenme oldukça önemlidir. Olgunluk döneminde kediler sağlık sorunlarına ve obeziteye oldukça açıktır. Bu nedenle uygun beslenmeli ve veteriner kontrolleri ihmal edilmemelidir. 7-10 yaş arasında yer alan kedilerde birtakım fiziki değişiklikler de gözlemlemek mümkündür. Değişen fiziki özelliklerin başında tüylerinde sıklaşma ve sertleşme görülebilir. Aynı zamanda tüylerde yer yer renk değişimleri ve özellikle sararmalar yaşanmaktadır.
Olgunluk dönemi kedilerin dişlerinde bazı değişimler gözlemlenmektedir. Bu kedilerin dişlerinde yer yer lekelenmeler ve sararmalar görülür. Bu sebeple olgun kedilerin diş kayıpları yaşamaması için uygun diş bakımları uygulamak ve onlara çok sert mamalar vermemek iyi olacaktır.
11-14 Yaş Arası: Yaşlılık Dönemi
11 yaşına gelen bir kedi yaşlılık dönemine girmiş demektir. Yaşlılık döneminde kedilerde birçok sağlık sorunu yaşanmaya başlanır. Bu yaştaki kedilerin beslenmelerinin değiştirilmesi gerekmektedir. Çünkü kedilerde yaşlandıkça vücutlarının ihtiyaç duyduğu beslenme farklılaşacaktır. Yaşlı kedilerde en çok görülen rahatsızlıklar; kas ve eklemlerinde oluşan ağrılar, algı bozuklukları, kafa karışıklığı ve beyinsel sorunlardır. Tüm bu sağlık sorunları yaşlı kedileri huzursuz ederek huysuz davranmalarına sebep olabilmektedir.
11-15 yaş arası yaşlılık döneminde olan kedilerin oldukça sık yaşadığı sorunlardan birisi de iştah kayıplarıdır. Bu dönemde kedilerin tat ve koku alma yetisinin azalmasıyla birlikte iştahları büyük oranda azalır ve kediler zayıflamaya başlar. İştah kayıplarıyla birlikte dişlerde dökülmeler, yıpranmalar, diş eti hastalıkları ya da diş kayıpları yaşanabilir.
Kediler yaşlılık dönemlerinde fiziki özelliklerinin yanı sıra bazı sosyal özelliklerini de bırakırlar. Her zaman sevgi ihtiyacı hisseden kediler kendini sevdirmek istemezler ve yalnız kalma eğilimleri artar. Normalden daha fazla uyumaya başlarlar ve çevreye duydukları ilgi azalır. Bu durum gayet normal olup yaşın getirdiği zorluklardandır.
15-20 Yaş Arası: Geriatrik Dönemi
15 yaşına erişmiş bir kedinin insan yaşı 75 yaş olarak hesaplanmaktadır. 15 yaş ve daha üstü yaşa sahip kedilerin bakımları oldukça önemlidir. Bu kediler çok fazla sağlık sorunu yaşadığı için veteriner kontrolleri düzenli olmalı ve veteriner ziyaretleri aksatılmamalıdır.
Geriatrik dönemdeki kedilerde fiziki olarak birçok farklılık görülür. Dişleri sararmış ve dökülmüştür, tüyleri de parlak ve yumuşak değildir. Tüylerinde lekeler ve sarı halkalar görülür. Geriatrik dönemindeki kediler birçok sağlık sorunu yaşamaktadır. Bu dönemdeki kedilerin en çok yaşadığı sorunların başında işitme ve görme kayıpları gelmektedir ve kediler günlerinin büyük çoğunluğunu uyuyarak geçirir. Geriatrik dönemde olan kedilerin beslenmeleri ve gerekli takviyeleri almaları çok önemlidir. Genellikle bu dönemde kedilere vücut sistemlerini desteklemek amacıyla takviye edici gıdalar ve çeşitli ilaçlar verilmesi önerilmektedir.
15-20 yaş arası geriatrik dönemi yaşayan kedilerde bilişsel olarak da birçok sorun gözlemlenmektedir. Bu sorunlar genellikle; bilişsel gerileme, geceleri ağlama, idrar ve dışkı bırakımı olarak kendini gösterir. Bu kediler genellikle inzivaya çekilmiş halde olup günlerinin büyük çoğunluğunu uyuyarak geçirirler. Sosyal aktiviteleri ise hiç yoktur. Sağlık sorunları yaşadıkları için kendilerini sevdirmek istemezler ve dış dünyaya karşı oldukça duyarsızdırlar.
Kedilerin Ortalama Ömrü Ne Kadardır?
Kedilerin ortalama yaşam süresi kedi besleyen birçok kişi tarafından merak edilen konular arasında yer almaktadır. Bu sorunun cevabı elbette ki birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterir. Genel olarak sağlıklı bir kedinin 12 ila 18 yıl arası bir yaşam sürdüğü bilinir. Fakat bu süre ne yazık ki her kedi için geçerlilik göstermemektedir. Özellikle dengeli ve sağlıklı koşullarda beslenemeyen sokak kedileri, aşısı olmayan evde beslenen kediler ve obezite gibi sağlık sorunları olup tedavisi yapılmayan ev kedilerinin yaşam sürelerinin daha kısa olduğu bilinmektedir.
Sokakta yaşayan kedilerin ev kedilerine göre ortalama ömürlerinin daha kısa olduğu aşikârdır. Uzmanlara göre sokak kedilerinin yaşam süresi diğer kedilere göre üçte iki oranla daha kısa olduğu vurgulanmaktadır. Fakat bu noktada sokakta yaşayan kedilerin düzenli beslenip beslenmemeleri, sağlık durumları da ortalama ömürlerini etkileyen önemli hususlardandır. Sokakta bulunan kedilerin dış saldırılara açık olması ve iklimden çok kolay etkilenmeleri onların hayatlarını kısaltan faktörlerin başında gelir.
Evde yaşayan kediler için ortalama yaşam süresini etkiyen faktörler şunlar olarak sıralanabilir: Kedinin cinsi, iyi bir bakıma sahip olması ve düzenli veteriner kontrolünün yapılması.
İyi beslenen kedilerin diğer kedilere göre daha uzun yaşaması bilinen bir gerçektir. İyi bakılan bir kedi 20 yaşına kadar bile yaşayabilir.
